Język polski klasa 7c - 28.04.20r.

Dzień dobry.

Temat: Kategorie słowotwórcze wyrazów.

Co łączy kotka, domek oraz kwiatek?

Oprócz tego, że najczęściej występują na rysunkach dzieci?

Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się to niemożliwe – mają one wspólne znacznie, wskazują bowiem na „coś małego” (poprzez sufiks -ek). Te trzy wyrazy: kotek, domek, kwiatek należą do tej samej kategorii słowotwórczej

Przepisz:

Kategoria słowotwórcza to grupa wyrazów pochodnych o tym samym lub podobnym znaczeniu ogólnym (wynikającym z ich budowy). W skład tej samej kategorii słowotwórczej mogą wchodzić wyrazy utworzone od różnych części mowy za pomocą różnych formantów.

Przepisz kategorie słowotwórcze - str. 287

Zrób zad. 9a str. 289

Przyjrzyjcie się przykładom w tabelce:

tabelka pochodzi ze strony https://sp2.edupage.org/text/?eqa=dGV4dD10ZWFjaGVycy8zMjEmc3VicGFnZT0zMQ%3D%3D

Kategoria słowotwórcza	Formant	Przykład	Parafraza słowotwórcza
KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE RZECZOWNIKÓW ODRZECZOWNIKOWYCH
Nazwy zdrobniałe i pieszczotliwe	- ek - ka - ko - ik - yk -uś -unia	ogródek rączka drzewko konik talerzyk Tomuś córunia	mały ogród mała ręka małe drzewo mały/ miły koń mały talerz mały Tomek mała córka
Nazwy zgrubiałe o zabarwieniu emocjonalnym (ujemnym)	- sko - isko - ysko - idło - ydło	babsko psisko gmaszysko chamidło straszydło	niemiła/dokuczliwa baba zły/duży pies duży/nieprzyjemny gmach straszny cham marny strach
Nazwy miejsc, w których się coś znajduje, wytwarza lub sprzedaje	- nia - arnia - alnia - ownia - nik - nica - ownica	portiernia kawiarnia pływalnia siłownia gołębnik cukiernica piaskownica	miejsce pracy portiera lokal, w którym podają kawę miejsce, gdzie się pływa miejsce, gdzie się ćwiczy siłę miejsce, gdzie mieszkają gołębie miejsce, w którym przechowuje się cukier miejsce, gdzie jest dużo piasku
Nazwy wykonawców zawodów	- nik - owiec - arz - ak - ista	hutnik stoczniowiec aptekarz strażak programista	pracownik huty pracownik stoczni człowiek, który pracuje w aptece człowiek pracujący w straży człowiek piszący programy komputerowe
Nazwy mieszkańców miast, wsi, osiedli, regionów, krajów	- ak - anin - ik - czyk - ańczyk - ec - in	warszawiak Pomorzanin Anglik Chińczyk Koreańczyk Ukrainiec Litwin	mieszkaniec Warszawy mieszkaniec Pomorza mieszkaniec Anglii mieszkaniec Chin mieszkaniec Korei mieszkaniec Ukrainy mieszkaniec Litwy
Nazwy żeńskie od odpowiednich męskich	- ka - ica - nica - owa - yni	sąsiadka tygrysica uczennica szefowa mistrzyni	kobieta sąsiad samica tygrysa dziewczynka, która jest uczniem kobieta szef kobieta mistrz
KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE RZECZOWNIKÓW ODCZASOWNIKOWYCH
Nazwy wykonawców czynności	- acz - arz - ak - ca - nik - iciel - ec	palacz pisarz pływak sprzedawca pracownik myśliciel jeździec	ten, kto pali ten, kto pisze ten, kto pływa ten, kto sprzedaje ten, kto pracuje ktoś, kto myśli ten, kto jeździ
Nazwy narzędzi	- ak - acz - aczka - nik - alnik - arka	czerpak rozpylacz trzepaczka palnik zamrażalnik drukarka	to, czym się czerpie to, czym się rozpyla to, czym się trzepie to, czym lub na czym się pali to, co służy do zamrażania to, co drukuje
Nazwy miejsc, w których się coś robi	- nia - arnia - alnia - isko	pracownia palarnia jadalnia wysypisko	miejsce, w którym się pracuje miejsce, w którym się pali miejsce, w którym się jada miejsce, w którym się wysypuje śmieci
Nazwy czynności	- anie - enie	bieganie mówienie	to, że ktoś biega to, że ktoś mówi
KATEGOROE SŁOWOTWÓRCZE RZECZOWNIKÓW ODPRZYMIOTNIKOWYCH
Nazwy nosicieli cech (mogą oznaczać osoby, rzeczy)	- ec - ek - ak - as - ik	głupiec (głupi) wesołek pancerniak grubas młodzik	człowiek głupi człowiek wesoły żołnierz wojsk pancernych człowiek gruby człowiek młody
Nazwy cech	- ość - ota - o	mądrość głupota czerń -	cecha kogoś mądrego cecha kogoś głupiego cecha czegoś czarnego